Początki opieki pedagogicznej nad dziećmi specjalnej troski w Gnieźnie datuje się od roku 1925. W okresie od 1925 r. (kiedy to powstała pierwsza klasa specjalna) do września 1939 r. była ona kilkakrotnie przenoszona ze Szkoły Podstawowej nr 6 do Szkoły Podstawowej nr 1 i odwrotnie. Pierwszymi twórcami i inicjatorami szkolnictwa specjalnego w Gnieźnie byli: p. Ignacy Kusza, wizytator p. Kukucki, kierownik szkoły p. Czarnota oraz nauczycielki: Helena Piotrowska i Zofia Kubasek.

Pierwsza klasa specjalna liczyła 20. uczniów. W 1939 r. szkoła liczyła 50. uczniów. W latach 1939-1945 szkoła przerwała swoją działalność ze względu na okupację hitlerowską. Dopiero w czerwcu 1946 r. dzięki staraniom ówczesnego kierownika szkoły p. Kostenckiego szkoła specjalna otrzymuje swój pierwszy obiekt do własnej dyspozycji, który mieści się przy ul. św. Jana. Szkoła liczy wtedy 70 uczniów. Pracuje w niej czterech nauczycieli, kierownik i woźna. W tym okresie kierują szkołą: p. Kostencki, p. Pepliński, p. Lutomski oraz p. Urbański.

Od 1970 r. kierownictwo obejmuje p. Alfred Łukomski. Szkoła w tym okresie rozwija się i posiada 11 oddziałów i 120 uczniów, a pracuje w niej 14 nauczycieli. Szkoła posiada pięć sal lekcyjnych i dwie pracownie. Warunki do pracy i nauki są trudne. Ciemne przejściowe klasy, bez wody i kanalizacji. Nie można prowadzić zajęć pozalekcyjnych, bo lekcje kończą się zbyt późno, po godz. 17.00.

Ówczesny kierownik szkoły w swoim planie pracy umieszcza plan poprawy warunków lokalowych szkoły. Po sześciu latach starań i zabiegów nadarza się okazja. Internat Zasadniczej Szkoły Zawodowej przenosi się do nowego kompleksu budynków. Dzięki przychylności władz oświatowych miasta Gniezna w osobach Inspektora mgr. Stanisława Dukiewicza i jego zastępcy mgr. Ryszarda Antczaka udaje się zdobyć obiekt dla potrzeb szkolnictwa specjalnego. Gmach wymaga remontu, modernizacji i adaptacji. I znów dzięki wojewódzkim władzom oświatowym, a przede wszystkim przedstawicielom Kuratorium p. Ryszardowi Mikołajczakowi i p. Janowi Nowotko, uzyskano potrzebne fundusze.

W 1975 r. do dyspozycji szkolnictwa specjalnego przeznaczono obiekt przy ul. Żwirki i Wigury 27. W lutym 1976 r. Kurator Oświaty i Wychowania powołuje Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 w Gnieźnie. Dyrektorem Ośrodka zostaje mgr Alfred Łukomski, a na stanowisko dyrektora szkoły władze oświatowe powołują mgr Krystynę Scholtz. Rozpoczyna się adaptacja budynku przy ul. Żwirki i Wigury 27, gdzie znajdował Internat Zasadniczej Szkoły Zawodowej.

W dniu 20 sierpnia 1976 r. zostali przyjęci pierwsi wychowankowie Ośrodka. W tym czasie Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 jest jedyną tego typu placówką w województwie poznańskim. Prowadzone były trzy szkoły:

• dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim
• dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
• dla dzieci leżących w szpitalu miejskim na oddziale dziecięcym.

Razem w szkole uczyło się 300 uczniów. Internat posiadał 75 miejsc dla chłopców. 80 dziewcząt mieszkało w zakładzie „Caritas” przy ul. św. Wojciecha. Przy szkole prowadzona była świetlica obejmująca działalnością 200. uczniów. Ośrodek zatrudniał 60. pracowników w tym 40. pedagogicznych.

W dniu 11 września 1976 r. odbyło się uroczyste otwarcie Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr 1 w obecności przedstawicieli Kuratorium Oświaty okręgu poznańskiego, Komitetu Miejskiego, Urzędu Miasta oraz pracowników. Kadrę kierowniczą Ośrodka stanowili: mgr Alfred Łukomski - dyrektor SOSW, mgr Krystyna Scholtz - dyrektor szkoły, Anna Pawlak - zastępca dyr. szkoły, Irena Cieślewicz - kierownik świetlicy, mgr Jerzy Górny - kierownik internatu.

W roku szkolnym 1977/78 r. praca dydaktyczno-wychowawcza odbywała się w dwóch obiektach: przy ul. św. Jana i przy ul. Żwirki i Wigury 27. W szkole przy ul. św. Jana mieściły się klasy od III - VIII uczniów upośledzonych w stopniu lekkim. Przy ul. Żwirki i Wigury znajdowały się klasy I - II uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim oraz klasy I - VIII uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym. Internat obejmował trzy grupy chłopców. Poza tym w skład ośrodka wchodziła klasa przyszpitalna prowadzona przez p. Alinę Łuczak oraz przedszkole przyszpitalne, nad którym opiekę sprawowała p. Antonina Malczewska.

Od początku roku szkolnego 1978/79 r. szkoła zmieniła swój profil i stała się Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym. Rozpoczęto realizację programu szkoły dziesięcioletniej.

Od roku szkolnego 1982/83 r. uczniowie w ramach Przysposobienia do Pracy uczestniczyli w zajęciach w ogrodnictwie szkolnym i Ogrodach Miejskich. Pracowali również dla Spółdzielni Inwalidów „Piast”. W Ogrodach Miejskich pracowały trzy grupy uczniów pod opieką nauczycieli zajęć: p. Bożeny Wolkiewicz, p. Zofii Kuczyńskiej-Petrowej i p. Barbary Junczewskiej. W ogrodnictwie szkolnym uczniowie wykonywali pod kierunkiem nauczycielki p. Barbary Królikowskiej takie prace jak: porządkowanie terenu i szklarni, przygotowanie gruntu pod uprawy, wysiew, pikowanie, prace pielęgnacyjne oraz zbiory warzyw. Na rzecz Spółdzielni Inwalidów wykonywano gwintowanie oprawek do lamp sygnalizacyjnych.

Obecnie Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 1 w Gnieźnie z siedzibą przy ul. Żwirki i Wigury 27, jest placówką dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim w wieku od 6 do 24 lat, które z racji swej niepełnosprawności nie mogą uczęszczać do szkoły w miejscu zamieszkania.